SZABLA HUSARSKA WZ 1750 B/POCHWY "BÓG HONOR OJCZYZNA"

SZABLA HUSARSKA WZ 1750 B/POCHWY "BÓG HONOR OJCZYZNA"

Producent: Płatnerze  (WZ 1750)

Dane techniczne:

Wymiary:

Długość szabli bez pochwy: ok 92 cm

Długość klingi: ok 78 cm

Grubość ostrza przy rękojeści: ok 5 mm
Szerokość ostrza przy rękojeści: ok 4,2 cm


Waga pochwy: ok 1,4 kg   

Ostrze wymaga konserwacji.

Szabla husarska to zwyczajowa nazwa szabli używanej przez husarię i inne polskie formacje jazdy w XVII i XVIII stuleciu. Zastąpiła używaną w XVI wieku szablę polsko-węgierską.

Perfekcyjnie wykonana rękojeść posiadała szereg funkcji użytkowych. Zamknięty kabłąk (nachylony pod kątem 105˚ do jelca) chronił dłoń i zapewniał odpowiednią wagę rękojeści. Metalowy kaptur, pokrywający tylną część rękojeści wspomagał uchwyt i dawał dodatkową stabilność. Jelec z wąsami wzmacniał broń w jej najsłabszym punkcie – w miejscu złączenia ostrza z rękojeścią a ponadto chronił dłoń. Znajdujący się pośrodku jelca paluch pozwalał na lepszą kontrolę nad szablą podczas ataku.
Głownia zakrzywiona kołowo w dolnej części (ostrze), środek ciężkości posiadała na 20-25 cm wysokości. Górna (znajdująca się przy rękojeści), tępa część głowni zwana zastawą służyła do odbijania cięć przeciwnika. Dolna część głowni (sztych) zakończona była piórem - podwójnym ostrzem pozwalającym na zadawanie pchnięć.

Po jednej stronie ostrza znajduje się wygrawerowany napis „ Bóg Honor Ojczyzna”. Druga strona ostrza jest gładka.

Prezentowany model jest wierną repliką polskiej szabli husarskiej.

Cena nie dotyczy prezentowanego stojaka.

Rys historyczny:

Historia szabli w wojsku polskim sięga drugiej połowy XV wieku. Trafiła ona do Polski za pośrednictwem Węgier, utrzymujących kontakty z Turkami.
Początkowo była wyłącznie bronią lekkozbrojnej jazdy i piechoty, lecz nawet rycerstwo, posługujące się podczas bitew mieczem, chętnie korzystało z szabli w czasie podróży, polowań i rozmaitych świąt. Służyła im przede wszystkim tam, gdzie występowali bez zbroi, a chcieli mieć przy boku skuteczną broń.
Do początku XVI wieku szabla zyskała w Polsce olbrzymią popularność. Już w 1503 roku na ulicach Krakowa mawiano, że nikt nie chciał kupować mieczy, wszyscy woleli szablę.

Tak szybka kariera szabli związana była z najazdami rabunkowymi Tatarów Krymskich na ziemie Rzeczypospolitej. Kawaleria tatarska, uzbrojona w łuki i niekiedy również szable była przede wszystkim bardzo mobilna i nieuchwytna. Atakowali w niewielkich grupach nazywanych besz-basz (pięć głów). Adoptowanie szabli do uzbrojenia polskiej jazdy było militarną koniecznością tamtych niespokojnych czasów. Najazdy Chanatu Krymskiego na Rzeczpospolitą były szczególnie częste w latach 1474-1534 oraz w latach 1605-1633. Najazdy te, liczne wojny z Rosją, a także przymierze wojskowe Tatarów z Kozakami (1648-1654) wymusiły zmiany w polskim wojsku, które wykraczały poza modernizację uzbrojenia. Po reformach sejmu w 1562 r. stałe wojsko zaciężne, zwane obroną potoczną zastąpione zostało przez wojsko kwarciane, utrzymywane z ¼ dochodów króla.
Ponadto na początku XVI stulecia wypracowano nowy szyk bojowy jazdy zwany starym urządzeniem polskim. Dwa silne hufce (czelny i walny) ustawione jeden za drugim wspomagane były na flankach przez trzy linie mniejszych hufczyków – posiłkowe, czarne i stracenia. W drugiej połowie XVI wieku włączono do szyku oddziały piechoty i artylerii.

Husaria będąca początkowo lekkozbrojną jazdą w połowie XVI wieku przejęła rolę kopijników. Uzbrojeni w kopie (tylko towarzysze), szable, napierśniki i napleczniki oraz hełmy (często kapaliny), husarze stanowili trzon polskiej armii. Od lat 30. XVII wieku liczebność husarii była stopniowo ograniczana ze względu na wysokie koszty utrzymania. Zrezygnowano z napleczników na rzecz lamparcich i tygrysich skór.  Zaczęto używać pistoletów. W latach 90. XVII wieku, pod koniec wojen z Turcją, zamiast kopii towarzysze uzbrajani byli w muszkiety.
Husaria przesądziła o spektakularnych wygranych w takich bitwach jak: bitwa pod Curtea de Arges (1600), bitwa pod Kircholmem (1605), bitwa pod Kłuszynem (1610), bitwa pod Chocimiem (1621) czy bitwa pod Wiedniem (1683). Przetrwała do połowy XVIII wieku.